De betekenis van inflatie uitgelegd

Inflatie is een fenomeen dat niet genegeerd kan worden door diegenen die verstandig met hun geld willen omgaan. De impact ervan strekt zich uit tot alle financiële gebieden en heeft invloed op uw economische welvaart op de lange termijn. In dit artikel gaan we dieper in op de betekenis van inflatie, hoe het ontstaat en hoe u zich als investeerder kan bewapenen.

—--------------------------------

Inhoudsopgave

1. Wat is inflatie?
2. Hoe ontstaat inflatie?
3. Hoe wordt inflatie berekend?
4. Voorbeeld van inflatie
5. Inflatie België
6. Gevolgen van inflatie
7. Impact van inflatie op de economie
8. Hoe inflatie beheersen?
9. Monetaire inflatie
10. Indexatie
11. Conclusie

—--------------------------------

Wat is inflatie?

Inflatie betekent een algemene stijging van de prijzen van goederen en diensten gedurende een bepaalde periode. Het kan het beste vergeleken worden met een negatief rendement. Het is de daling van de koopkracht van uw geld, waardoor u minder kan kopen voor dezelfde hoeveelheid geld.

Hoe ontstaat inflatie?

Er zijn verschillende oorzaken van inflatie, maar de meest voorkomende zijn:

1. Vraaginflatie
2. Kosteninflatie
3. Monetaire inflatie

Vraaginflatie treedt op wanneer de vraag naar goederen en diensten groter is dan het aanbod. Dit kan het gevolg zijn van een groeiende bevolking, een stijging van het consumentenvertrouwen of een toename van de overheidsuitgaven. Als de vraag toeneemt, stijgen de prijzen omdat er meer mensen dezelfde goederen en diensten aankopen.

Kosteninflatie ontstaat wanneer de kosten voor producenten stijgen. Dit kan te wijten zijn aan hogere grondstofprijzen, arbeidskosten of belastingen. Als producenten hun kosten zien stijgen, zullen ze deze doorberekenen in de prijzen van hun producten, wat leidt tot inflatie.

Monetaire inflatie wordt veroorzaakt door een toename van de geldhoeveelheid in de economie. Wanneer er meer geld in omloop komt, neemt de vraag naar goederen en diensten toe aangezien er meer geld in omloop is om de goederen en diensten aan te kopen, wat resulteert in hogere prijzen. 

Hoe wordt inflatie berekend?

De inflatie berekenen wordt gedaan met behulp van de consumentenprijsindex (CPI). Prijzen van goederen en diensten worden verzameld en vergeleken met een basisjaar. Het verschil in prijsniveaus wordt uitgedrukt als een percentage om de inflatie te berekenen. 

De CPI houdt rekening met gewichtsfactoren van verschillende categorieën op basis van hun belang in de consumptie. Inflatie kan op nationaal, regionaal of categorie-niveau worden berekend. 

Het is een belangrijke indicator voor het monetaire beleid en de economische gezondheid van een land of regio. Inflatiecijfers worden gebruikt door beleidsmakers, economen en ook investeerders om trends te analyseren en beslissingen te nemen.

De CPI bevat de onderstaande 12 hoofdgroepen. (Bron STATBEL).

‍

Prijzen kunnen altijd veranderen. Sommige prijzen stijgen en andere dalen. Men kan enkel spreken over inflatie wanneer er een algemene prijsstijging is. 

Voorbeeld van inflatie

Een goed voorbeeld van inflatie is als de kosten voor bijvoorbeeld katoen, garen of andere materialen die worden gebruikt bij de productie van kleding stijgen. Dan zullen de kledingmerken hun prijzen verhogen om de gestegen kosten te compenseren.

Dit wordt beschouwd als inflatie in de hoofdgroep van 'kleding en schoeisel'. 

Men kan enkel spreken over inflatie wanneer er een algemene prijsstijging is.

Stel dat een kledingmerk de prijzen verhoogt omdat er een nieuwe collectie is, dan is er geen sprake van inflatie.

Indien u 7% rendement behaald heeft op een investering zoals beleggingen of vastgoed, en de inflatie is 2%, dan heeft u een netto rendement van 5% behaald.

Inflatie België

Inflatie kan u niet zien of horen, maar u merkt en voelt het wel. Inflatie negeren is zoals rekeningen niet betalen. Het kost u op termijn alleen maar meer. Hieronder een tabel met de inflatie van de laatste 25 jaar en een startbedrag van € 100.000 (Bron STATBEL). 

De tabel geeft weer wat de waarde is na inflatie op basis van de inflatiecijfers die wij de afgelopen 25 jaar gekend hebben. Voorbeeld: in 2022, 1 jaar geleden (het jaartal bij schrijven is 2023) is de inflatie 9,58% geweest, waardoor de waarde van € 100.000 gedaald is naar € 90.420,81. Vervolgens daalt de waarde verder naar € 88.213,78 in 2021 (2 jaar geleden) zodat de totale koopkrachtverlies 11,79% is. Op die manier schets ik de evolutie van € 100.000 tot 25 jaar geleden in 1998, en wat de totale koopkrachtverlies is geweest.

In de realiteit werkt het eerder andersom, waarbij € 100.000 stelselmatig minder waard wordt t.e.m. vandaag. Ik heb de tabel omgedraaid om een werkelijke weergave te geven van het effect van inflatie over de afgelopen 25 jaar.

Zoals u kan zien is uw koopkracht gedaald met 15,47% in de laatste 5 jaar. Om precies te zijn, heeft u een kost gehad van € 15.473,22 per € 100.000 op de bankrekening. Om break-even te zijn, had u een rendement van 3,094% per jaar moeten hebben. Een spaarrekening was dus geen optie, en dat is het vandaag nog altijd niet.

Een vraag die lang in mijn hoofd is blijven spoken is “waarom zetten bovenstaande feiten mensen niet aan tot actie?”. Het antwoord hierop is:

Het bedrag op de bankrekening blijft € 100.000 aangeven, alleen kan u met dat geld minder kopen omdat de goederen en diensten zijn gestegen in prijs. In theorie is er geen prijsstijging geweest. De goederen en diensten lijken duurder te zijn geworden omdat het geld waarmee u de aankoop doet, gedaald is in waarde. 

Moest het andersom zijn, namelijk dat de prijzen altijd gelijk blijven, maar elk jaar de kost van inflatie van uw rekening zou gaan, dan ben ik ervan overtuigd dat mensen sneller bewuster gaan nadenken en sneller tot actie overgaan. 

De tabel gaat terug tot 1998. De gemiddelde inflatie is gedurende de laatste 25 jaar 2,17% geweest. Zelfs dan is er een koopkrachtverlies van 42,45% op ieders vermogen.

De inflatiepercentages van de Verenigde Staten, Europa en de hele wereld van de afgelopen 10 jaar (Bron WorldData.info):

Gevolgen van inflatie

Inflatie kan verschillende gevolgen hebben voor consumenten, bedrijven en de economie als geheel:

1. Daling van de koopkracht:
   Prijzen stijgen dus u kunt minder goederen en diensten kopen met hetzelfde bedrag aan geld. Dit kan leiden tot een lagere levensstandaard. 
2. Onzekerheid:
   Het wordt moeilijker om de kosten en prijzen op lange termijn te voorspellen, wat bedrijven kan belemmeren bij hun investerings- en groeiplannen. Consumenten kunnen ook terughoudend zijn om grote aankopen te doen uit angst voor verdere prijsstijgingen.
3. Herverdeling van vermogen:
   Mensen met spaargeld worden het hardst getroffen, terwijl degenen die activa bezitten zoals onroerend goed of aandelen kunnen profiteren van waardestijgingen. Een gecontroleerde inflatie betekent namelijk dat de economie groeit, en dus ook de bedrijven. Daarnaast heeft inflatie ook een positief effect op openstaande kredieten.

Een krediet wordt nominaal terugbetaald op het geleend bedrag en niet op de waarde. Een lening vandaag voor vastgoed van € 250.000 met een aflossing van € 1.309,74 per maand, is in jaar 10 voordeliger om af te betalen. De kost die u in jaar 10 afbetaald aan de kredietgever is namelijk gedaald van € 1.309,74 naar € 1.070 per maand (rekening houdend met een inflatie van 2% per jaar).

Het kost u m.a.w. € 239,74 per maand minder in jaar 10 dan in jaar 1, dankzij inflatie. Het feit dat het krediet daalt in waarde is dus positief, want de vastgoedinvestering van € 250.000 stijgt in waarde. Grant Cardone en Robert Kiyosaki zijn 2 bekende mensen die met vastgoed grote vermogens hebben opgebouwd.

Het effect op beleggingen in aandelen is gelijkaardig. Bedrijven lenen geld om hun groei te financieren. De winsten worden in de toekomst gemaakt, aan de toekomstige prijzen, terwijl de kredieten die ze afgesloten hebben om de winsten te maken, goedkoper worden dankzij inflatie. 

Impact van inflatie op de economie

Inflatie heeft een diepgaand effect op de economie en kan zowel positieve als negatieve gevolgen hebben. Hier zijn enkele manieren waarop inflatie de economie beïnvloedt:

1. Rentetarieven:
   Centrale banken gebruiken vaak rentetarieven als een instrument om inflatie te beheersen. Als de inflatie stijgt, verhoogt de Centrale Bank doorgaans de rentetarieven om de vraag naar leningen te verminderen en de geldhoeveelheid te beperken.
2. Investeringen
   Hoge inflatie kan investeringen ontmoedigen, omdat het moeilijker wordt om de werkelijke winst te berekenen en de toekomstige waarde van investeringen te voorspellen. Dit kan een negatieve invloed hebben op de economische groei op lange termijn.
3. Export en import
   Inflatie kan de wisselkoersen van geld beïnvloeden (bijvoorbeeld de prijs van de euro t.o.v. de dollar), wat op zijn beurt van invloed is op de export en import van een land. Als de prijzen stijgen, worden de exportproducten duurder en kunnen ze minder concurrerend worden op de internationale markt.

Hoe inflatie beheersen?

Het beheersen van inflatie is een uitdaging voor beleidsmakers en Centrale Banken. Er zijn verschillende instrumenten die kunnen worden gebruikt om inflatie onder controle te houden:

1. Monetair beleid
   Centrale banken kunnen het monetair beleid aanpassen om de geldhoeveelheid te reguleren. Door rentetarieven te verhogen, kunnen ze de vraag naar goederen en diensten verminderen en de inflatie afremmen.
2. Fiscaal beleid
   Overheden kunnen het fiscale beleid gebruiken om inflatie te beheersen. Dit omvat maatregelen zoals het aanpassen van belastingtarieven, het verminderen van overheidsuitgaven en het beheersen van begrotingstekorten.
3. Aanbodbeheersing
   Het stimuleren van de productie en het bevorderen van een gezonde concurrentie kunnen ook helpen bij het beheersen van inflatie. Door te zorgen voor voldoende aanbod van goederen en diensten, kan de prijsstijging worden afgeremd.

Om monetaire inflatie onder controle te houden, nemen Centrale Banken vaak maatregelen zoals het verhogen van de marktrente. Deze maatregel is bedoeld om de vraag naar goederen en diensten te verminderen en de geldhoeveelheid te beperken, waardoor de inflatie wordt afgeremd. 

Een hogere rente betekent dat bedrijven minder snel kredieten zullen afsluiten om hun groei te financieren, waardoor groei wordt afgeremd en daardoor ook de inflatie.

Inflatiebeheersing is een belangrijke taak voor Centrale Bank, omdat een hoge inflatie de economische stabiliteit en het welzijn van mensen kan schaden. Het is daarom essentieel om een evenwicht te vinden tussen economische groei en het beheersen van de geldhoeveelheid om de prijsstabiliteit te waarborgen. De Europese Centrale Bank (ECB) en de Federal Reserve (Amerikaanse Centrale Bank) streven naar een inflatiepercentage van 2% per jaar.

Monetaire inflatie

Op de monetaire inflatie ga ik verder inzoomen aangezien in crisisperiodes het vaak hierop neerkomt. De belangrijkste oorzaak van een monetaire inflatie is het bijdrukken van geld.

Wanneer een Centrale Bank besluit om de geldhoeveelheid te vergroten door het drukken van geld, dan komt er meer geld in omloop. Het vergroten van de geldhoeveelheid kan op korte termijn gunstig zijn, omdat het de economische activiteit kan stimuleren door de consumptie en investeringen te bevorderen. Echter, als de geldhoeveelheid blijft groeien zonder een overeenkomstige groei in de productie van goederen en diensten, ontstaat er een overmatig aanbod van geld en neemt de koopkracht af. Dit leidt tot prijsstijgingen, wat resulteert in monetaire inflatie zoals we met Covid-19 gezien hebben.

Milton Friedman, een Amerikaanse econoom, zei ooit: “Inflatie is net als alcoholisme. In beide gevallen, wanneer je begint te drinken of wanneer je te veel geld gaat drukken, komen de goede effecten eerst en de slechte pas later.”

Hij voegde daar nog aan toe: “Daarom is er in beide gevallen een sterke verleiding om te overdrijven. Bij de oplossing is het andersom. Als je stopt met drinken of als je stopt met het drukken van geld, komen de slechte effecten eerst en komen de goede effecten pas later.”

Indexatie

Indexatie verwijst naar het aanpassen van een bepaalde waarde, zoals lonen, pensioenen of prijzen, aan veranderingen in een bepaalde index. Het doel van indexatie is om de waarde gelijk te maken met de inflatie, zodat er geen koopkrachtverlies optreedt. Historisch gezien indexeert het inkomen trager dan dat nodig is om de inflatie bij te benen. 

In 2023 zijn bijvoorbeeld de lonen van werknemers sterk gestegen, alleen heeft dit de kosten van bedrijven verhoogt. Het resultaat is dat bedrijven hun prijzen moeten verhogen, wat opnieuw de inflatie verder doet stijgen. Bedrijven die hun prijzen en/of kosten onveranderd laten, dreigen failliet te gaan. 

Conclusie

Investeringen spelen een essentiële rol bij het tegengaan van inflatie en het behouden van de koopkracht. Hier zijn enkele belangrijke redenen waarom investeren zo belangrijk is in de strijd tegen inflatie:

1. Vermogensgroei: Door te investeren kunnen individuen en bedrijven hun vermogen laten groeien. In plaats van geld passief te houden, kunnen ze het investeren in activa die in waarde kunnen toenemen, zoals aandelen, obligaties, vastgoed of bedrijven. Op lange termijn kan dit helpen om de inflatie te overtreffen en de koopkracht te behouden of zelfs verbeteren.
2. Diversificatie: Door te investeren in verschillende activa en sectoren kunnen beleggers hun risico spreiden. Inflatie kan invloed hebben op specifieke sectoren of activa, maar door te diversifiëren kunnen beleggers hun blootstelling verminderen en hun portefeuille beschermen tegen inflatie. Een extra voordeel is dat het combineren van verschillende soorten investeringen kunnen leiden tot hefboomeffecten en zodanig een boost te geven aan vermogensopbouw.
3. Waardebehoud: Sommige activa, zoals grondstoffen of vastgoed, hebben de neiging om in waarde te stijgen tijdens periodes van inflatie. Door te investeren in deze activa kunnen beleggers hun vermogen beschermen tegen de erosie van de koopkracht die gepaard gaat met inflatie.
4. Ondernemerschap en economische groei: Investeringen spelen een cruciale rol in het stimuleren van ondernemerschap en economische groei. Door te investeren in nieuwe bedrijven, innovatie en productieve activiteiten wordt de productie verhoogd, wat kan leiden tot hogere lonen, meer werkgelegenheid en een algemene groei van de economie. Een gezonde economische groei kan inflatie beperken en de prijsstijgingen onder controle houden door meer aanbod te voorzien.
5. Bescherming tegen inflatie: Door te investeren in activa die historisch gezien inflatiebestendig zijn, zoals aandelen van bedrijven met sterke winstgroei, vastgoed of inflatiegebonden obligaties, kunnen beleggers een buffer creëren tegen de negatieve effecten van inflatie. Deze activa hebben de neiging om in waarde te stijgen in lijn met de inflatie, waardoor beleggers hun koopkracht behouden.

Er zijn in de kern 2 opties. U kan aan de zijlijn staan en uw geld op de bankrekening laten staan zodat inflatie uw koopkracht kan opeten, of u kan actie ondernemen door uw geld aan het werk te zetten door te investeren. 

Weet dat u altijd een keuze maakt, wat u ook doet met uw geld. Dit betekent dat u zelf de kracht heeft om te kiezen hoe uw levensstandaard zich gaat ontwikkelen. Verbeteren, hetzelfde blijven of verslechteren. 

Verbeteren betekent dat u meer rendement moet halen dan de inflatie, hetzelfde blijven betekent dat u minstens hetzelfde rendement moet behalen als de inflatie. Verslechteren is het resultaat indien u geen actie onderneemt. 

The choice is yours.

‍